Data aktualizacji: 30.11.2021 r.

Zgodnie z zapisami ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (dalej: PW), jeżeli urządzenie wodne zostało wykonane bez wymaganego pozwolenia wodnoprawnego lub zgłoszenia, właściciel urządzenia może wystąpić z wnioskiem o jego legalizację [art. 190 ust. 1 PW].

Czym są urządzenia wodne?

Są to urządzenia lub budowle służące do kształtowania zasobów wodnych, w tym:

a) urządzenia lub budowle piętrzące, przeciwpowodziowe i regulacyjne, a także kanały i rowy,

b) sztuczne zbiorniki usytuowane na wodach płynących oraz obiekty związane z tymi zbiornikami,

c) stawy, w szczególności stawy rybne oraz stawy przeznaczone do oczyszczania ścieków albo rekreacji,

d) obiekty służące do ujmowania wód powierzchniowych oraz wód podziemnych,

e) obiekty energetyki wodnej,

f) wyloty urządzeń kanalizacyjnych służące do wprowadzania ścieków do wód, do ziemi lub do urządzeń wodnych oraz wyloty służące do wprowadzania wody do wód, do ziemi lub do urządzeń wodnych,

g) stałe urządzenia służące do połowu ryb lub do pozyskiwania innych organizmów wodnych,

h) urządzenia służące do chowu ryb lub innych organizmów wodnych w wodach powierzchniowych,

i) mury oporowe, bulwary, nabrzeża, mola, pomosty i przystanie,

j) stałe urządzenia służące do dokonywania przewozów międzybrzegowych [art.16 pkt 65 PW].

 

W praktyce najczęściej spotykanymi urządzeniami wodnymi są: studnie, rowy melioracyjne,  stawy i wyloty urządzeń kanalizacyjnych.

 

Jakie urządzenia wodne wymagają zgłoszenia wodnoprawnego?

Zgodnie z art. 394 ust. 1 Prawa wodnego, zgłoszenie wodnoprawne jest wymagane m.in. na:

• wykonanie pomostu o szerokości do 3 m i długości całkowitej do 25 m, stanowiącej sumę długości jego poszczególnych elementów,
• wykonanie stawów, które nie są napełniane w ramach usług wodnych, ale wyłącznie wodami opadowymi lub roztopowymi lub wodami gruntowymi o powierzchni nieprzekraczającej 1000 m2 i głębokości nieprzekraczającej 3 m od naturalnej powierzchni terenu o zasięgu oddziaływania niewykraczającym poza granice terenu, którego zakład jest właścicielem;
• przebudowę rowu polegającą na wykonaniu przepustu lub innego przekroju zamkniętego na długości nie większej niż 10 m.

 

Przykład

Każdy pomost będzie wymagał co najmniej zgłoszenia wodnoprawnego, a jeżeli jego wymiary przekroczą 3 m szerokości i 25 m długości, to zamiast zgłoszenia będzie wymagał uzyskania pozwolenia wodnoprawnego. Oznacza to, że każdy właściciel pomostu powinien wystąpić z wnioskiem o jego legalizację. 

 

Kiedy urządzenie wodne wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego?

Zgodnie z art. 389 pkt 6 Prawa wodnego, pozwolenie wodnoprawne (jeśli ustawa nie stanowi inaczej) jest wymagane na wykonanie urządzeń wodnych.

 

Wyjątki

Pozwolenia wodnoprawnego albo zgłoszenia wodnoprawnego nie wymagają m.in. [art. 395 PW]:

• wykonanie urządzeń wodnych do poboru wód podziemnych na potrzeby zwykłego korzystania z wód z ujęć o głębokości do 30 m;
• pobór wód powierzchniowych lub wód podziemnych w ilości średniorocznie nieprzekraczającej 5 m3 na dobę oraz wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi w ilości nieprzekraczającej łącznie 5 m3 na dobę, na potrzeby zwykłego korzystania z wód,
• lokalizowanie, na okres do 180 dni, tymczasowych obiektów budowlanych na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią.

 

W praktyce oznacza to, że jeśli jesteśmy właścicielami studni, której głębokość wynosi do 30 m, średnioroczna wielkość poboru nie przekroczy 5 m3 na dobę i wodę ze studni pobieramy na potrzeby zwykłego korzystania z wód to taka studnia nie wymaga zgłoszenia ani pozwolenia wodnoprawnego. Tym samym jesteśmy zwolnieni z obowiązku jej legalizacji.

 

Uwaga! Jeśli wody ze studni nie są pobierane na potrzeby zwykłego korzystania z wód, tzn. na potrzeby własnego gospodarstwa domowego lub własnego gospodarstwa rolnego [art. 33 ust. 3-4 PW], tylko w związku z działalnością przedsiębiorstwa, to studnia będzie wymagała zgłoszenia i legalizacji, nawet jeśli jej głębokość i średnioroczny dobowy pobór wód nie przekroczą ww. wartości (30 m i 5 m3).

 

Jak zalegalizować urządzenie wodne?

Jeśli po weryfikacji, okaże się, że posiadamy urządzenie wodne, które wymagało uzyskania pozwolenia wodnoprawnego lub zgłoszenia, to możemy wystąpić z wnioskiem o jego legalizację. Do wniosku o legalizację dołącza się:

• wniosek o wydanie pozwolenia wodnoprawnego wraz z załącznikami (m.in. operat wodnoprawny) – zakres wniosku wskazano w art. 407 ust. 2 Prawa wodnego, lub jeśli urządzenie wodne wymaga zgłoszenia – dokumenty, o których mowa w art. 422 PW:
• mapę sytuacyjno-wysokościową pobraną z państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego z naniesionym schematem planowanych czynności, robót lub urządzeń wodnych i zasięgiem ich oddziaływania lub inną mapę opatrzoną przez organ Służby Geodezyjnej i Kartograficznej odpowiednią klauzulą urzędową;
• odpowiednie szkice lub rysunki;
• wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku jego braku - decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego albo decyzję o warunkach zabudowy, jeżeli są wymagane;
• zgodę właściciela urządzenia wodnego, które jest niezbędne do wykonania planowanych czynności, robót lub urządzeń wodnych.

 

Kto wydaje decyzję o legalizacji urządzenia wodnego?

Decyzję o legalizacji urządzenia wodnego może wydać organ właściwy w sprawach pozwoleń wodnoprawnych na wykonywanie urządzeń wodnych (tj. właściwy organ Wód Polskich).

 

Kiedy organ wyda decyzję?

Organ może wydać decyzję o legalizacji urządzenia wodnego, jeśli jego lokalizacja nie narusza:

1) ustaleń planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza,

2) ustaleń planu zarządzania ryzykiem powodziowym,

3) ustaleń planu przeciwdziałania skutkom suszy,

4) ustaleń programu ochrony wód morskich,

5) ustaleń krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych,

6) ustaleń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, decyzji o warunkach zabudowy albo decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego,

7) wymagań dotyczących ochrony zdrowia ludzi, środowiska, ochrony przyrody i dóbr kultury wpisanych do rejestru zabytków wynikających z przepisów odrębnych

- oraz jest zgodna z art. 187 Prawa wodnego określającym zasady obowiązujące przy projektowaniu, wykonywaniu oraz utrzymaniu urządzeń wodnych.

W decyzji organ ustali jednocześnie obowiązek uiszczenia opłaty legalizacyjnej.

 

Ile wynosi opłata legalizacyjna?

Minister właściwy do spraw gospodarki wodnej, nie później niż do dnia 31 października każdego roku, ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", wysokość stawki opłaty obowiązującej od dnia 1 stycznia roku następnego [art. 190 ust. 9 PW].

W roku 2021 wysokość opłaty legalizacyjnej wynosi 4601,08 zł, zgodnie z Obwieszczeniem Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 5 października 2020 r. w sprawie wysokości stawki opłaty legalizacyjnej obowiązującej od dnia 1 stycznia 2021 r. Opłatę należy uiścić w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja o legalizacji urządzenia wodnego stała się ostateczna.

 

Co jeśli urządzenie wodne nie zostanie zgłoszone?

Jeżeli właściciel urządzenia wodnego nie wystąpił z wnioskiem o jego legalizację lub nie uzyskał decyzji o legalizacji urządzenia wodnego, organ właściwy w sprawach pozwoleń wodnoprawnych na wykonywanie urządzeń wodnych nakłada na właściciela tego urządzenia, w drodze decyzji, obowiązek likwidacji urządzenia, ustalając warunki i termin wykonania tego obowiązku [art. 190 ust. 13 PW].

Jeżeli właściciel urządzenia wodnego nie uzyskał decyzji o legalizacji urządzenia wodnego, a likwidacja urządzenia jest niemożliwa ze względów technicznych lub ekonomicznych, organ może nałożyć na właściciela tego urządzenia, w drodze decyzji, obowiązek wykonania urządzeń zapobiegających szkodom [art. 190 ust. 14 PW].

 

Sankcje karne

Oprócz decyzji o likwidacji urządzenia wodnego, za korzystanie z wód lub wykonywanie urządzeń wodnych bez zgody wodnoprawnej lub niezgodnie z warunkami określonymi w pozwoleniu wodnoprawnym, grozi kara aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny [art. 476. ust. 1. PW].