Projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie Krajowego planu gospodarki odpadami (KPGO) z dnia 9 marca 2016 r. został skierowany do uzgodnień międzyresortowych, konsultacji społecznych i opiniowania. Konsultacje mają być krótkie, bo nie ma na nie zbyt dużo czasu. KPGO trzeba uchwalić jak najszybciej…
Podstawa prawna
Obowiązek sporządzania krajowego planu gospodarki odpadami wynika z art. 34 Ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r. poz. 21, z późn. zm.). Z kolei art. 37 ust.3 nakazuje aktualizacje planu nie rzadziej, niż co 6 lat. Oznacza to, że obecnie obowiązujący KPGO powinien zostać zaktualizowany najdalej do końca 2016 r. Przyjęte w „Krajowym planie gospodarki odpadami” zadania muszą znaleźć odzwierciedlenie w aktualizacjach wojewódzkich planów gospodarki odpadami.
Czas nagli
Poza terminem narzucanym przez art. 37 Ustawy o odpadach są jeszcze 2 przesłanki, które zmuszają Ministerstwo Środowiska do szybszego zaktualizowania KPGO. Jedną z nich jest konieczność aktualizacji wojewódzkich planów gospodarki odpadami do 30 czerwca 2016 r., co zostało narzucone zmianą Ustawy o odpadach z dnia 15 stycznia 2015 r. Druga natomiast wynika z tzw. Umowy Partnerstwa, określającej kierunki wydatkowania funduszy europejskich. Jednym z warunków otrzymania przez Polskę środków na inwestycje w zakresie gospodarki odpadami na lata 2014 – 2020 jest właśnie istnienie jednego lub więcej planów gospodarki odpadami, zgodnie z wymogami art. 28 dyrektywy 2008/98/WE. Mając na uwadze powyższe Ministerstwo Środowiska podkreśla, że nowy KPGO powinien wejść w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.
Cele wyznaczane przez KPGO
KPGO stanowi przede wszystkim dokument wyznaczający cele i kierunki gospodarki odpadami na daną perspektywę czasową. W projekcie można znaleźć takie cele jak: zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów do 2020 r. do poziomu 35% masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r., osiągnięcie wymaganego poziomu recyklingu i przygotowania do ponownego użycia papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła pochodzących ze strumienia odpadów komunalnych, czy zapewnienie osiągnięcia odpowiedniego poziomu zbierania ZSEiE. Ponadto uwzględniono promowane przez Komisję Europejską założenia dotyczące gospodarki o obiegu zamkniętym, m. in.: osiągnięcie recyklingu odpadów komunalnych na poziomie 65% do 2030 r., a odpadów opakowaniowych na poziomie 75% do 2030 r.; czy redukcja składowania odpadów do maksymalnie 10% do 2030 r.
Co wniesie KPGO
Cele to jedno, a efekty to drugie. W KPGO można też znaleźć informacje o oczekiwanych efektach jego wdrożenia - według autorów KPGO oczywiście. Przewiduje się głównie: ograniczenie wytwarzania odpadów, zwiększenie ilości odpadów przekazywanych do recyklingu, wyeliminowanie nieprawidłowo prowadzonego zagospodarowania odpadów, podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów oraz właściwego postępowania z odpadami. Zgodnie z zapewnieniami zawartymi w treści projektu zakres zadań przedstawiony w KPGO uwzględnia obecne i przyszłe możliwości i uwarunkowania ekonomiczne oraz poziom technologiczny istniejącej infrastruktury.
Co dalej z MBP?
W obliczu burzy wokół instalacji MBP bardzo wyczekiwane były zapisy dotyczące przyszłości tych instalacji według KPGO. To, co możemy wyczytać w projekcie, to stawianie przede wszystkim na modernizację istniejących instalacji w technologii MBP. KPGO nie przewiduje rezygnacji z tej formy przetwarzania odpadów jednak zakłada ich kierunkową modernizację w celu efektywniejszego wysortowania odpadów surowcowych i doczyszczania odpadów wysegregowanych u źródła. Część biologiczna natomiast ma być wykorzystywana przede wszystkim do kompostowania lub fermentacji bioodpadów i odpadów zielonych. Wyraźnie podkreśla się, że ewentualna budowa nowych instalacji MBP musi być poprzedzona dogłębną analizą zapotrzebowania rynkowego.
A co ze spalarniami?
Projekt KPGO wyraźnie studzi zapędy na budowę kolejnych spalarni odpadów. Autorzy zauważają, że rozwijanie termicznych metod przekształcania odpadów komunalnych powinno następować w taki sposób, aby nie zagrozić osiągnięciu ustalonych poziomów przygotowania do ponownego użycia i recyklingu. Spalanie odpadów nie stanowi procesu recyklingu, a stawianie nowych spalarni może skutkować „ściąganiem” z rynku każdego rodzaju odpadu do spalenia, byle tylko utrzymać rentowność spalarni, ograniczając ilość odpadów kierowanych do recyklingu.
Nowe narzędzia motywacyjne
Jak wiadomo, najlepszą motywacją do działania jest groźba kary finansowej. Zdaje się, że przy opracowywaniu projektu KPGO zauważono tę tendencję. Wśród wielu propozycji na zwiększenie ilości odpadów poddawanych recyklingowi pojawiła się propozycja wprowadzenia nowych stawek opłat za korzystanie ze środowiska. Przede wszystkim proponuje się analizę w kierunku zwiększenia opłat za składowanie odpadów oraz wdrożenia nowych założeń w zakresie opłat za termiczne oraz mechaniczno-biologiczne przetwarzanie odpadów tak, aby recykling odpadów był ekonomicznie bardziej opłacalny niż inne sposoby zagospodarowania odpadów.
Źródło: własne na podstawie: https://bip.mos.gov.pl/strategie-plany-programy/krajowy-plan-gospodarki-odpadami/
Zdjęcie: pixabay.com