Każde ze spotkań, które odbyło się podczas Targów POLEKO poświęcono zróżnicowanym zagadnieniom związanym z gospodarką odpadami komunalnymi w Polsce. W tegorocznej edycji Forum Recyklingu głos zabrało 30 prelegentów, a łącznie w seminarium uczestniczyło ok. 300 osób. Pojawili się specjaliści – naukowcy, praktycy i przedstawiciele Ministerstw: Środowiska oraz Gospodarki, jak również reprezentanci Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Seminarium zorganizowała redakcja miesięcznika „Recykling” przy współpracy z Międzynarodowymi Targami Poznańskimi.

Nowe wymogi i polskie realia

Podczas Forum Recyklingu poruszono wiele interesujących zagadnień. Omówiono planowane zmiany w europejskich dyrektywach odpadowych. Dokument Komisji Europejskiej COM(2014) 398 „Ku gospodarce o obiegu zamkniętym: program zero odpadów dla Europy” wskazuje nie tylko nowe cele do osiągnięcia w odniesieniu do poziomów odzysku i recyklingu, ale również określa narzędzia, które pomogą w ich realizacji, ze szczególnym uwzględnieniem ekodesignu. Rozmawiano o wsparciu dla przedsiębiorstw, by te mogły rozwijać się i odpowiadać na wyzwania stawiane przez UE i rodzime władze. Przybliżono różnorodne formy wsparcia podmiotów prowadzących działalność gospodarczą – zarówno ze środków UE, jak i wskutek zwolnień oraz ulg przewidzianych w przepisach podatkowych. Zwrócono uwagę na tematy mobilnej zbiórki odpadów problemowych, funkcjonowaniu PSZOK-ów, istocie prowadzenia edukacji ekologicznej itp. Dyskusji podano również zbiórkę w systemie dualnym, czyli tzw. zbiórką suche-mokre oraz potrzebę selektywnej zbiórki odpadów komunalnych z uwzględnieniem bioodpadów. Przedstawicielka Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska – p. Kamila Janecka-Piela – omówiła zakres cyklu kontrolnego prowadzonego od 15 kwietnia do 15 grudnia br. w odniesieniu do gmin i regionalnych instalacji przetwarzania odpadów komunalnych. Jego wyniki poznamy w styczniu 2015 r.

ZSEiE oraz baterie i akumulatory

Oprócz zagadnień poświęconych ZSEE, tego dnia debatowano również o branży baterii i akumulatorów. Wskazano szanse i zagrożenia, które pojawiają się w związku ze znowelizowaną ustawą o bateriach i akumulatorach. Jako szansę dla branży postrzega się m.in. obligatoryjne certyfikaty EMAS lub ISO 14001 dla podmiotów pośredniczących, coroczne audyty zakładów przetwarzania oraz wprowadzenie możliwości obrotu zaświadczeniami o zebraniu i przetworzeniu baterii i akumulatorów w powiązaniu z bazą danych o odpadach (BDO). Za zagrożenie uznano natomiast m.in. funkcjonujące obecnie „kwity” oraz utrwalenie wśród wprowadzających przekonania, że zasada rozszerzonej odpowiedzialności jest odgórnie narzuconym i uciążliwym obowiązkiem, który można łatwo ominąć. Debatowano również na temat rozszerzonej odpowiedzialności producenta. Wskazano na fakt, że producenci mają obowiązek wykonania planu zbiórki (do 65% całego ZSEE), tymczasem nie posiadają zagwarantowanego dostępu do odpadów, a znaczne ich strumienie w ogóle omijają system i nie są właściwie przetwarzane. 

Bez rewolucji 

Niezwykle interesująca okazała się debata „Gospodarka zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym – dziś i jutro”. Przedstawiciel Ministerstwa Środowiska (MŚ) – Paweł Sosnowski zaznaczył, że: – Jesteśmy na etapie prac rządowych, cały czas mówimy o projekcie ustawy, który był rozpatrywany przez Komitet ds. Europejskich i Komitet ds. Cyfryzacji Rady Ministrów. Dodatkowo należy się spodziewać, że w ciągu dwóch-trzech tygodni projekt ustawy zostanie zaakceptowany przez Komitet Rady Ministrów i przekazany do parlamentu. Jednak sam kształt projektu ustawy nie powinien ulec większym zmianom. Zdaniem Grzegorza Skrzypczaka, prezesa ElektroEko O.O. nowa regulacja prawna z punktu widzenia mechanizmów jest nic nie znaczącym dokumentem. Odniósł się on również do zgodnej z polskim prawem sytuacji na rynku, kiedy jeden podmiot jest jednocześnie zbierającym, przetwarzającym, wprowadzającym, organizacją odzysku, a nawet recyklerem. 

Reprezentant MŚ P. Sosnowski przyznał, że projekt ustawy uwzględnia działalność O.O. wyłącznie w formie podmiotów not for profit, co nie zyskało aprobaty ministra finansów. Jednym z postulatów części branży było wprowadzenie monitoringu przepływu ZSEE, który miał być sfinansowany przez branżę, a zarządzany przez przedsiębiorców, którzy wprowadzają lub rozliczają wprowadzających sprzęt. Resort odstąpił jednak od takich rozwiązań. Innym pomysłem jest wprowadzenie regulacji wzorowanych na systemie brytyjskim, dotyczącej „przepuszczenia” dokumentów potwierdzających odzysk i recykling przez giełdę. Sosnowski poinformował, że jedno z najbliższych spotkań w Senacie zostanie poświeconych właśnie tej propozycji. Przedstawiciele branży zarzucają jednak Ministerstwu Środowiska, że nowa ustawa miała wprowadzić gruntowne zmiany, tymczasem brak jest rozmów z przedstawicielami branży, innych resortów czy z Rządowym Centrum Legislacji, by znaleźć takie rozwiązanie, które nie będzie budziło zastrzeżeń konstytucyjnych i pozwoli spełnić wymagania pojawiające się na rynku. 

Pojazdy i złom

Referaty wygłoszone podczas ostatniego dnia seminarium dotyczyły recyklingu pojazdów i złomu. Pierwszy przemawiał Łukasz Sosnowski, starszy specjalista w Departamencie Innowacji i Przemysłu Ministerstwa Gospodarki. Zaznaczał on, że duża ilość pojazdów przekazywanych do recyklingu jest szansą dla naszej gospodarki. Średni wiek aut używanych w Polsce jest wyższy niż w państwach tzw. starej Unii. Nie należy jednak rozpatrywać tego jako zagrożenia – starsze auta stanowią cenne źródło surowców. Jak podkreślał prelegent – w kontekście zagospodarowania pojazdów wycofanych z eksploatacji (PWE) istotna jest kondycja przemysłu motoryzacyjnego, a jego współpraca z branżą recyklingu stanowi szansę na zwiększenie przewag konkurencyjnych i wzmacnianie innowacyjności. 

Stojąc na straży prawidłowego zagospodarowania PWE, inspekcje ochrony środowiska przynajmniej raz w roku kontrolują daną stację demontażu pojazdów. O jej przebiegu, zakresie, ale też o uprawnieniach inspektora oraz o najczęstszych uchybieniach przedsiębiorców opowiedział prezes Polskiego Stowarzyszenia Stacji Demontażu Pojazdów EKO-AUTO – Jakub Smakulski. Z kolei wystąpienie Ryszarda Goli-Sienkiewicza z Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Głogowie, dotyczyło ekoprojektowania w odniesieniu do odzysku i recyklingu metali ziem rzadkich. Na Forum Recyklingu pojawiło się również zagadnienie dotyczące gospodarki cyrkulacyjnej metali nieżelaznych. Natomiast dane na temat kondycji branży złomowej przedstawił wiceprezes Izby Przemysłowo-Handlowej Gospodarki Złomem – Tomasz Żurowicz. Niestety, polskie hutnictwo od ponad roku zmaga się z kryzysem, który wpływa na branżę gospodarki złomem. Mimo to, rynek złomu funkcjonuje dość dobrze. Według danych, w Polsce w 2013 r. wyprodukowano 7,9 mln ton stali, a na potrzeby tej produkcji zużyto 5 mln ton złomu, co stanowi 63% produkcji stali.

Materiały z seminarium są dostępne w październikowym wydaniu „Recyklingu” (10/2014) oraz w dziale Forum Recyklingu na stronie www.zielonalekcja.pl

Natomiast bardziej szczegółowa relacja z tego wydarzenia znajduje się w listopadowym wydaniu „Recyklingu” (11/2014).