Trudne roku początki
Pierwszy kwartał 2015 r. upłynął pod znakiem problemów z odbiorem odpadów komunalnych. Z tym zadaniem nie radzili sobie m. in. w Poznaniu, gdzie w wyniku przetargów od 1 stycznia 2015 r. zmienili się odbiorcy odpadów komunalnych, a miasto utonęło w nieodebranych odpadach. Sytuacja unormowała się dopiero po kilku miesiącach, a na jedną z firm odbierających odpady nałożono kary finansowe. Problemy dotknęły jednak nie tylko Poznań. WIOŚ skontrolował realizację zadań wynikających z Ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach w 32 gminach województwa małopolskiego. Stwierdzono, m.in. że część gmin nie kontrolowała podmiotów odbierających odpady komunalne; nie weryfikowała sprawozdań kwartalnych; a nawet nie utworzyła stacjonarnych punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych (PSZOK). Niestety nie były to jedyne gminy w Polsce.
Styczniowa zmiana Ustawy o odpadach
22 stycznia opublikowano Ustawę o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2015 poz. 122), która „uratowała” wielu przedsiębiorców zajmujących się zbieraniem i przetwarzaniem odpadów przed wstrzymaniem działalności. Przypomnijmy, że 23 stycznia 2015 r. był terminem na uzyskanie zezwoleń w ww. zakresie w oparciu o nową Ustawę o odpadach. Nowelizacja ustawy przesunęła ten termin do 23 stycznia 2016 r. Głównym celem zmiany ustawy było wprowadzenie tzw. planów inwestycyjnych, które będą stanowiły załącznik do wojewódzkich planów gospodarki odpadami. Dodatkowo zmodyfikowano m. in. definicję regionalnej instalacji przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK), doprecyzowano, że od 1 lipca 2018 r. instalacjami zastępczymi będą wyłącznie inne RIPOK-i. Ponadto, ustalono że spalarnie odpadów komunalnych mogą mieć nadany status ponadregionalnej instalacji, która może przetwarzać odpady z więcej niż jednego regionu gospodarki odpadami komunalnymi.
Nowela ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
W lutym 2015 r. w życie weszła Ustawa o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2015 poz. 87). Nowelizacja wprowadziła rewolucję w sprawozdawczości z zakresu odpadów komunalnych. Zamiast kwartalnych sprawozdań sporządzanych przez podmioty odbierające odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, od 2015 r. składane są sprawozdania półroczne, natomiast od 2016 r. zaczną obowiązywać nowe, roczne sprawozdanie dla PSZOK-ów. Zamieszanie pojawiło się również wokół odpadów zielonych. Nieprecyzyjny zapis nakazujący przekazywanie tych odpadów „bezpośrednio do RIPOK”, wykluczył możliwość kierowania ich do PSZOK-ów oraz stacji przeładunkowych. Na szczęście zapis zmieniono i wprowadzono w życie zmianą zawartą w Ustawie z 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz.U. 2015 poz. 1688).
Spalarnie rosną
Rok 2015 upływał pod znakiem budowy spalarni odpadów. W grudniu pierwsza z nich – spalarnia w Koninie, została oddana do użytku. Pozostałe pięć nowych spalarni: w Białymstoku, Bydgoszczy, Krakowie, Poznaniu i Szczecinie ma rozpocząć pracę w 2016 r. Moce przerobowe tych instalacji wahają się pomiędzy 90 a 220 tys. ton odpadów rocznie. Mają stanowić sposób na unieszkodliwiane odpadów przy jednoczesnej produkcji energii elektrycznej i cieplnej. Nie milkną jednak pytania czy spalarnie będą rentowne, czy stawki za odbiór odpadów wzrosną itp.? Odpowiedzi uzyskamy jednak dopiero, kiedy spalarnie rozpoczną normalną eksploatację.
Ustawa o zmianie innych ustaw - ZSEiE
Nowa Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym wnosi wiele zmian w stosunku do swojej poprzedniczki. Do najważniejszych należą:
- wprowadzanie od stycznia 2018 r. nowego, otwartego wykazu grup i rodzajów sprzętu elektrycznego i elektronicznego z podziałem na sześć, a nie jak dotychczas na dziesięć grup;
- wprowadzenie pojęcia autoryzowanego przedstawiciela, który może przejąć obowiązki wprowadzającego sprzęt elektryczny i elektroniczny, który ma siedzibę w innym państwie członkowskim UE niż Polska;
- podwyższenie poziomów zbierania ZSEiE jakie muszą zapewnić podmioty wprowadzające sprzęt na rynek.
Ponadto nowa Ustawa o ZSEiE wprowadza zmiany do szeregu innych ustaw. Najwięcej dotyczy Ustawy o odpadach m.in.: przesunięto termin utworzenia BDO do 2018 r., ustalono zasady sprawozdawczości za lata 2015 i 2016; ustanowiono obowiązkową kontrolę WIOŚ na instalacji ubiegającej się o zezwolenie na przetwarzanie odpadów (lub pozwolenie na wytwarzanie odpadów uwzględniające przetwarzanie odpadów).
Przebudowa na poziomach województw - aktualizacje WPGO
Do 30 czerwca 2016 r. urzędy marszałkowskie wszystkich województw muszą zaktualizować plany gospodarki odpadami (PGO) oraz przygotować tzw. plany inwestycyjne. Nowe PGO mają być bardziej precyzyjne, przemyślane i mają zapewnić zagospodarowanie odpadów komunalnych w sposób zgodny z przepisami. Programy wskażą granice regionów gospodarki odpadami oraz przypiszą do nich na nowo RIPOK-i, instalacje zastępcze oraz ponadregionalne. Nowość, jaką są plany inwestycyjne, określą listę planowanych inwestycji które będą mogły ubiegać się o dofinansować realizacji ze środków Unii Europejskiej lub funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej.
Inne ważne tematy
Po wielu latach starań Polska doczekała się Ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz.U. 2015 poz. 478) tzw. Ustawa o OZE. Dotychczas producenci energii z OZE wspierani byli przez system obrotu tzw. zielonymi certyfikatami, które stanowiły potwierdzenie, że dana ilość energii elektrycznej została wyprodukowana w odnawialnym źródle. Nowa ustawa wprowadza tzw. system aukcyjny, w którym wsparcie finansowe otrzymają wyłącznie te podmioty, które wygrają aukcję. W bieżącym roku zrezygnowano ze stworzenia tzw. ustawy odorowej. Prace nad tą ustawą prowadzono przez kilka lat, jednak ostatecznie zrezygnowano z jej dalszego opracowywania. W zamian ma powstać kodeks dobrych praktyk, który ma sugerować działania ograniczające powstawanie nieprzyjemnych zapachów.
Zmiany w procedurach inwestycyjnych
Nowelizacji doczekała się także Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (OOŚ). Pojawił się m.in. wymóg załączania oświadczenia o spełnieniu wymagań w zakresie doświadczenia zawodowego przez autorów raportów OOŚ oraz kart informacyjnych. Wprowadzono obowiązek uwzględniania informacji na temat ilości i rodzajów odpadów wytwarzanych oraz ich wpływu na środowisko. Wydłużono okres ważności decyzji środowiskowej z 4 do 6 lat, a w uzasadnionych przypadkach nawet do 10 lat (np.: jeżeli inwestycja realizowana jest etapowo). Rozszerzono także kompetencje WIOŚ, który będzie mógł wymierzyć administracyjną karę pieniężną w przypadku niewykonania warunków określonych w decyzji środowiskowej.
Co dalej?
Początek nowego roku będzie znów ważnym okresem w gospodarce odpadami. Na 23 stycznia 2016 r. wyznaczono koniec tzw. okresu przejściowego w Ustawie o odpadach z 2012 r. Oznacza to, że do tej daty wszystkie podmioty zbierające i przetwarzające odpady muszą uzyskać zezwolenia w oparciu o ww. ustawę oraz muszą zostać wydane wszystkie rozporządzenia do niej. Nadal nie opublikowano rozporządzeń w tak kluczowych zakresach jak mechaniczno-biologiczne przetwarzanie zmieszanych odpadów komunalnych; przekazywanie odpadów osobom fizycznym czy wymagań dla transportu odpadów. Z pewnością nowy rok przyniesie nam kolejną porcję zmian w prawie, mamy nadzieję, iż nie wpłyną one na dalszy rozwój tzw. „szarej strefy” a przyczynią się do prawidłowego zagospodarowania wytwarzanych odpadów.
Źródło: własne
Zdjęcie: pixabay.com