Koniec roku to czas podsumowań działań wykonanych w ciągu 12 miesięcy, a także okres który daje możliwość wyciągnięcia wniosków z tych postępowań oraz postawienie nowych celów na przyszły rok. Nie inaczej koniec roku wykorzystał Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, który dokonał kontroli gmin oraz związków międzygminnych pod względem wykonywania nowych obowiązków nałożonych przez Ustawę o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

Największe przewinienia

Ogólnokrajowa kontrola gmin trwała od 16 lipca do 8 listopada br. Kontroli poddano 283 gminy oraz 10 związków międzygminnych. Główne nieprawidłowości zarzucane gminom to nieosiąganie wymaganego poziomu recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami frakcji papieru, tworzyw sztucznych i szkła, co wykryto w ok. 32% skontrolowanych gmin i związków międzygminnych. 81 skontrolowanych gmin i związków gminnych nie osiąga również wymaganego poziomu ograniczenia odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania. Wykryto również, że 13 gmin oraz 1 związek międzygminny zrzeszający 4 gminy nie zorganizowało przetargu na odbieranie odpadów od właścicieli nieruchomości. Większość kontrolowanych gmin, sprawozdania roczne z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi sporządzała nierzetelnie, często gminy były wzywane przez marszałków województw lub wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska do ich uzupełnienia lub poprawienia w terminie 30 dni.

Przeprowadzone kontrole wykazały również, że część gmin nie prowadziła weryfikacji sprawozdań kwartalnych sporządzanych przez podmioty odbierające odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, w szczególności pod kątem kierowania odpadów komunalnych do właściwych terenowo instalacji RIPOK oraz nie podejmowała działań będących w kompetencjach gminy w stosunku do podmiotów, które przekazały odpady do niewłaściwych instalacji.

Kłopotliwe PSZOK-i

W każdym województwie ustalono częściowe wywiązanie się z obowiązku organizacji Punktów Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych. Podczas kontroli ustalono, że ilość powstałych PSZOK -ów jest niewystarczająca lub są one zlokalizowane w zbyt dużych odległościach od gmin, przez co są niedostępne dla mieszkańców. Inną nieprawidłowość dostrzeżono w braku możliwości przekazania wszystkich rodzajów odpadów pochodzących ze strumienia komunalnego do niektórych z funkcjonujących PSZOK-ów. Jest to jednak związane z niedoprecyzowaniem w przepisach kwestii rodzajów odpadów przyjmowanych przez PSZOK. Zadowalające jest, że każda z kontrolowanych gmin spełniła obowiązek prowadzenia rejestru działalności regulowanej w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właściciela nieruchomości. Jednak pełne wątpliwości jest to w jaki sposób podmioty zostały wprowadzone do rejestru. Często jedynie na podstawie deklaracji spełnienia wymogów zawartych w art. 9d ust.1 ustawy, bez odpowiedniej weryfikacji danych przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Działalność informacyjna i edukacyjna w zakresie prawidłowego gospodarowania odpadami komunalnymi została oceniona pozytywnie. Większość z kontrolowanych podmiotów wywiązała się z tego obowiązku organizując spotkania z mieszkańcami, publikując artykuły informacyjne w lokalnej prasie lub dostarczając mieszkańcom ulotki informacyjne. Niestety część gmin nie zamieszczała na stronach internetowych kompletnych informacji wymaganych na podstawie art.3 ust. 2 pkt. 9 ustawy.