Jedna z najnowszych ustaw w zakresie gospodarowania odpadami, czyli dwuletnia Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz.U. 2015 poz. 1688 z poźn. zm.) prawdopodobnie trafi do zasadniczej nowelizacji. Z takim wnioskiem wystąpiła senacka Komisja Środowiska podczas zeszłotygodniowych obrad.
Co zmieniła ustawa?
W styczniu br. Komisja Środowiska dyskutowała nad funkcjonowaniem systemu wprowadzonego przez ustawę o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym z 2015 r. Swoje stanowisko przedstawiło Ministerstwo Środowiska, Ministerstwo Rozwoju oraz przedstawiciele przedsiębiorców. Wskazano na liczne braki legislacyjne, które umożliwiają dalszy rozwój szarej strefy. Omówiono funkcjonowanie nieodpłatnego odbioru ZSEiE w praktyce oraz katalog towarów objętych ustawą. Na podstawie zebranych informacji Komisja przygotowała stanowisko w sprawie zmiany ustawy.
Bardziej precyzyjne przepisy
Sugestie dotyczą m.in. wprowadzenia standardów przetwarzania ZSEiE, w szczególności odpadów niebezpiecznych. Ma się to przyczynić do ujednolicenia wydawanych zezwoleń oraz stosowanie porównywalnych metod przetwarzania. Docelowo ma to zagwarantować techniczne możliwości osiągnięcia wyśrubowanych poziomów odzysku i recyklingu w tym sektorze. Większy nacisk ma zostać położony także na wprowadzających sprzęt pochodzący z ponownego użycia. Mają oni uzyskiwać od przetwórców dokładną informację jakie procesy przetwarzania przeszedł dany produkt. Z kolei przetwórcy zajmujący się przygotowaniem do ponownego użycia mają być odpowiedzialni za spełnienie przez zawrócony przez nich na rynek sprzęt wszystkich wymagań m.in. normy bezpieczeństwa. Doprecyzowania wymaga także definicja niekompletnego sprzętu.
Rozszerzyć i uszczelnić system
Proponuje się wprowadzenie obowiązku współpracy gmin posiadających PSZOK-i z wprowadzającymi ZSEiE w zakresie przekazywania zebranego sprzętu im lub ich przedstawicielom. Ma to dać swoisty priorytet dla wprowadzających w dostępie do ZSEiE oraz ograniczyć spekulacje i zmowy cenowe. Z drugiej strony organizacje odzysku miałyby przejmować pełną odpowiedzialność producenta w przypadku podpisania umowy, a nie tak jak dotychczas – tylko obowiązki producenta. Organizacje miałyby uzyskać status podmiotu zaufania publicznego, a także możliwość zbierania niekompletnego sprzętu. Ustawa ma zostać skorygowana pod kątem przejrzystości przepisów, ponieważ obecnie ich zawiłość daje duże pole do popisu tzw. szarej strefie. Niezbędnym wydaje się też wprowadzenie sposobu monitorowania uczestników rynku ZSEiE w tym podmiotów zbierających i przetwarzających w zakresie ich możliwości technicznych i logistycznych.
Diagnoza problemów
Przy okazji zmiany ustawy miałyby też zostać wyprostowane błędne założenia co do identycznych możliwości odzysku i recyklingu dla wszystkich materiałów objętych ustawą. Problem dotyka m.in. zużytych materiałów drukujących czy opraw oświetleniowych. W przypadku wprowadzających sprzęt drukujący problemem jest uwzględnianie w masie sprzętu masy materiału barwiącego, która zmniejsza się w trakcie eksploatacji. Powoduje to zawyżanie wyjściowej masy sprzętu przyjmowanej następnie do obliczania poziomów odzysku i recyklingu. W przypadku opraw oświetleniowych występuje natomiast znaczny deficyt zużytych lamp, co grozi nieosiągnięciem celu dotyczącego poziomu zbiórki tych odpadów. Nowe przepisy mają uwzględnić realia rynku i tym samym umożliwić osiągnięcie wymaganych poziomów zbierania czy recyklingu zużytego sprzętu.
Sprawozdanie senackiej Komisji Środowiska jest tylko początkiem drogi do zmiany przepisów. Stanowi ono tylko podstawę do dalszej debaty o potrzebie zmian w gospodarowaniu ZSEiE w Polce. Daje to jednak wyraźny sygnał, że zauważono, że zmiany są niezbędne i powinny zostać opracowane jak najszybciej.
Źródło: senat.gov.pl
Zdjęcie: pixabay.com