W ubiegłym tygodniu opublikowano ostateczną wersję wytycznych Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko.

W wytycznych podano dodatkowe wyjaśnienia (wraz z przykładami) m.in. takich zagadnień jak:

- naturalne, niemodyfikowane chemicznie polimery - określono, że za naturalne polimery uważa się takie, których proces polimeryzacji zachodzi w naturze, bez względu na proces ich ekstrakcji, natomiast jako niemodyfikowane uznaje się substancje, których struktura chemiczna nie została zmieniona, nawet jeśli były poddawane reakcji chemicznej. Takie podejście oznacza, że biodegradowalne tworzywa sztuczne – jeśli nie są polimerami pochodzenia naturalnego – również podlegają pod ograniczenia wskazane w tej Dyrektywie.

Uwzględniając powyższą interpretację należałoby uznać, że od 3 lipca wśród produktów objętych zakazem wprowadzania do obrotu będą m.in. biodegradowalne sztućce z PLA.

- produkt, który jest w całości lub częściowo wykonany z tworzyw sztucznych – wyjaśniono, że sam fakt wykorzystania polimerów w produkcji materiałów (np. jako spoiwa) nie prowadzi jednoznacznie do klasyfikacji takich produktów jako wykonanych z tworzywa sztucznego. Z drugiej strony zastosowanie plastikowej powłoki np. na papierowych talerzykach (w celu zwiększenia odporności na wodę lub tłuszcz) kwalifikuje takie produkty jako produkty wielomateriałowe (kompozytowe), w których jednym z materiałów jest plastik, a w konsekwencji produkty te należy uznać za częściowo wykonane z plastiku. Podobna interpretacja dotyczy np. wielomateriałowych opakowań na napoje.

- jednorazowość produktu – wyjaśniono kwestię zaprojektowania produktu w taki sposób, aby umożliwić jego ponowne wykorzystanie np. poprzez zapewnienie łatwej możliwości opróżniania i czyszczenia pojemnika

- pojemniki zawierające pojedyncze porcje żywności – wskazano, że tego typu pojemniki, aby być objęte wytycznymi Dyrektywy, powinny spełniać trzy założenia dotyczące: natychmiastowego spożycia na miejscu lub na wynos, konsumpcji bezpośrednio z pojemnika oraz braku konieczności dalszej obróbki żywności. Jako przykład żywności konsumowanej natychmiastowo podano orzeszki, jogurty, gotowe posiłki, warzywa czy owoce. Wskazówką (ale nie wymogiem) do takiego sklasyfikowania mogą być dołączone do opakowania dodatki jak sztućce czy sosy. Na możliwość konsumpcji bezpośrednio z pojemnika wskazywać ma np. jego kształt. Jako przykłady obróbki żywności wymieniono takie procesy jak smażenie czy grillowanie, ale już nie np. mycie czy obieranie owoców lub warzyw. Nawiązując do artykułu 12 Dyrektywy, w wytycznych wskazano, że pojemniki zawierające więcej niż jedną porcję żywności lub zawierające jedną porcję żywności, ale sprzedawane w ilości większej niż jedna sztuka nie podlegają zapisom Dyrektywy. Zasugerowano przy tym zastosowanie do ilości odpowiadającej jednej porcji żywności podobnego progu jak w przypadku napojów tj. objętości 3 litry. Powyższe wyłączenie nie obejmuje paczek i owijek zawierających żywność przeznaczoną do bezpośredniego spożycia, taką jak ciastka, słodycze, pieczywo itp.

Dodatkowo w opublikowanych wytycznych podano wiele przykładów produktów lub opakowań, które kwalifikują się (bądź nie) pod zakres Dyrektywy. Niektóre z nich przedstawiamy poniżej:

Rodzaj opakowania/produktu	Podlega wytycznym Dyrektywy
Butelka z wodą o pojemności pow. 3L	NIE
Karton z sokiem (z elastycznym plastikowym pojemnikiem wewnątrz) o pojemności do 3 L	TAK
Papierowe kubki z biodegradowalną powłoką	TAK
Plastikowe kubki sprzedawane hurtowo	TAK
Zupy w proszku w plastikowych pojemnikach	NIE
Pojemnik z warzywami	TAK
Tacka z mięsem do dalszego przygotowania	NIE
Plastikowe sztućce wielorazowego użytku	NIE
Nawilżane chusteczki wiskozowe	NIE

Procedowany obecnie projekt o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw (UC73) powiela zapisy Dyrektywy 2019/904 m.in. w załączniku 1, dotyczącym opakowań, dla których pobierana ma być opłata. Jeżeli do interpretacji zapisów tego załącznika miałyby być stosowane wytyczne do Dyrektywy, oznaczałoby to konieczność pobierania opłat od końcowego konsumenta m.in. za jogurty w plastikowych opakowaniach, czy mleko w opakowaniu wielomateriałowym.

Link do opublikowanych wytycznych znajdą Państwo poniżej:

https://ec.europa.eu/environment/pdf/plastics/guidelines_single-use_plastics_products.pdf

Zdjęcie: pixabay.com