Obecnie w Polsce trwa budowa 6 spalarni odpadów, które z końcem 2015 roku mają zostać oddane do użytku. Instalacje tego typu mają powstać w Szczecinie, Poznaniu, Bydgoszczy, Koninie, Krakowie i Białymstoku. Szacowana moc przerobowa wszystkich budowanych instalacji wynosić ma 1 mln ton rocznie. Ponadto w Warszawie obecnie istnieje spalarnia, wybudowana w 2001 roku, jednak również wymaga modernizacji.

Program budowy sieci spalarni odpadów jest wynikiem zobowiązania, które podjął polski rząd. Zgodnie z nim, do 2013 roku na składowiska odpadów trafiać miała połowa odpadów komunalnych wytworzonych przez mieszkańców. Pozostała część winna być spalana bądź poddawana innej metodzie przetwarzania, np. w drodze odzysku na surowce wtórne.

Już dziś jasne jest, że spełnienie zobowiązań jest nierealne. Program budowy spalarni ma być jednak sposobem na naprawę obecnej sytuacji, kiedy to jesteśmy krajem, w którym najmniej odpadów poddaje się spalaniu, spośród wszystkich krajów Unii Europejskiej. Na zachodzie Europy wskaźnik ten sięga ponad połowy wszystkich odpadów komunalnych. U nas obecnie spala się jedynie 1% odpadów.

Postępy prac

W większości miast budowa przebiega bez większych przeszkód. W Szczecinie, Krakowie i Koninie budowa się już rozpoczęła. W Białymstoku pod koniec 2013 roku wydano pozwolenie na budowę.

Poznańska inwestycja jest szczególna, przede wszystkim z powodu tego, że jest realizowana w formule partnerstwa publiczno-prywatnego, co obecnie w Polsce rzadko wykorzystywane. Budowę spalarni traktuje się wiec jako wyznacznik skuteczności tego rozwiązania. Jeśli powiedzie się w przypadku tak dużej inwestycji, możliwy będzie szybszy rozwój tej formuły, która daje wiele korzyści wszystkim stornom. Budowa ma zakończyć się w 2016 roku, jednak pozwolenie na budowę wydano 2 miesiące przed terminem, dlatego istnieje szansa ukończenia inwestycji wcześniej.

Problemy z realizacją występują w Bydgoszczy, gdzie inwestycja została oprotestowana przez organizacje proekologiczne, które domagają się ponownej procedury oddziaływania inwestycji na środowisko. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy oddalił skargi ekologów, ci jednak zapowiadają zaskarżenie wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Opinie ekspertów

Zdaniem profesora Tryjanowskiego z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, problemy społeczne związane z budową spalarni wynikają zarówno z braku wiedzy jak i niechęci spowodowanych zaszłościami historycznymi. Jak zaznacza, nowoczesne spalarnie, czyli takie jak obecnie buduje się w Polsce charakteryzują się tym, że często emitują czystsze powietrze niż normalnie występujące w miastach. 

Według eksperta z Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, należy wybrać, gdzie mają trafiać odpady komunalne – do instalacji MBP czy do spalarni. Łączenie dwóch systemów może okazać się nieopłacalne. Inni eksperci wskazują, że w sytuacji gdy ustawodawca położył nacisk na mechaniczno biologiczne przetwarzanie odpadów, spalarnie odpadów nie wpisują się w organizację całego systemu.

Jak podkreśla jednak prof. Tryjanowski, inwestycje w nowe spalarnie, realizowane na wysokim poziomie są opłacalne. Obecny system staje się powoli niewydolny.