Podczas kontroli wykazano, że aż 90% skontrolowanych oczyszczalni nie przekazywało wraz z przetworzonym osadem wiarygodnych badań oraz informacji o dawkach, w jakich można go stosować. Taki wynik jest bardzo niepokojący, szczególnie że stwarza to ryzyko skażenia środowiska szkodliwymi substancjami. Osady ściekowe są zazwyczaj wykorzystywane do nawożenia gruntów, co pozwala na zwiększenie materii organicznej w glebach. Takie użytkowanie osadów ściekowych jest możliwe jedynie po wcześniejszej obróbce, eliminującej zagrożenie chorobotwórcze. Niedostosowanie się do tych przepisów stwarza ryzyko skażenia środowiska. W ramach kontroli, w 32 skontrolowanych podmiotach wykazano również  niedostosowanie się do przepisów wynikających z ustawy o odpadach oraz rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 13 lipca 2010 roku w sprawie komunalnych osadów ściekowych.

Niepokojące wyniki kontroli

Kontrola wykazała, że badania osadów w niemal 70% oczyszczalni, wykonywano zbyt rzadko lub na wadliwie pobranych próbach, a aż połowa z 33 oczyszczalni, które stosowały osady bezpośrednio na grunty nie ustalała – oddzielnie dla każdej badanej partii osadów – dawki maksymalnej, co w konsekwencji spowodowało, że na grunty wywożono zmieszane osady. Badane podmioty często nie posiadały również wag, a jedynie szacowały masę wywożonych odpadów. Kolejnym poważnym wykroczeniem, ujawnionym podczas kontroli było nieprawidłowe magazynowanie osadów, które trzymane w nieprawidłowych warunkach stwarzają zagrożenie dla środowiska. Ponad 70% oczyszczalni nie prowadzi ewidencji wytwarzania i przekazywania osadów w sposób prawidłowy. Brakowało również kart przekazania osadów. Marszałkowie województw nierzetelnie weryfikowali prawdziwości tych danych, mimo że zobowiązuje ich do tego ustawa. Takie postępowanie spowodowało, że bazy danych, którymi dysponują zarówno marszałkowie, jak i Minister Środowiska nie są wiarygodnym źródłem informacji. Opóźnienia we wprowadzaniu danych, powodują, że nie są one efektywnym narzędziem, które można wykorzystać do zarządzania środowiskiem.

NIK postuluje o nadzór nad gospodarką

Niepokojące wyniki kontroli spowodowały, że NIK postuluje o wprowadzenie nowych mechanizmów, które dałyby możliwość nadzoru gospodarki odpadami. Specjalne mechanizmy pozwolą na zapewnienie odpowiedniego gromadzenia i funkcjonowania wojewódzkich baz danych. Ponadto, nowy system nałoży dla oczyszczalni, obowiązek informowania gminy o zamiarze zastosowania osadów na jej gruntach.