Trybunał Konstytucyjny 1 lipca 2014 r. wydał orzeczenie w którym uznał przepisy dotyczące wymierzania kar za nielegalną wycinkę drzew za niekonstytucyjne. Dotyczy to przede wszystkim zapisów mówiących o wysokości wymierzanych kar za usunięcie drzew zagrażających bezpieczeństwu, znajdujących się na działce właściciela. Orzeczenie wydano niejednogłośnie.

Kary zbyt wysokie

Trybunał uznał za niekonstytucyjne zapisy ustawy o ochronie przyrody mówiące o wysokości kary za wycięcie drzew lub krzewów bez zezwolenia. Karę obecnie obligatoryjnie wymierza wójt, burmistrz lub prezydent miasta i wynosi ona 3-krotność opłaty za wycinkę, Co gorsza, nie ma obecnie możliwości stopniowania kar. Wyrok wydano na wniosek kilku osób, które nielegalnie wycięły ze swojej posesji drzewa zagrażające bezpieczeństwu, i wymierzono im bardzo wysokie kary. Niekonstytucyjne przepisy przestaną obowiązywać w terminie 18 miesięcy od wydania orzeczenia.

Zdaniem sędziów z TK, zaskarżane przepisy są niezgodne z kilkoma zasadami zagwarantowanymi w konstytucji, m. in. zasadą proporcjonalności kar. Nie może być tak, że wymiar kar jest nieproporcjonalny w stosunku do wyrządzonej szkody. Trybunał przyznał jednak, że co do zasady, system ochrony zadrzewień jest właściwy i skutecznie zniechęca od nielegalnej wycinki drzew.

Ministerstwo Środowiska stworzyło już projekt zmian w ustawie, zmieniający kontrowersyjne zapisy. Projekt zakłada między innymi mechanizm umarzania kar lub ich obniżania, w zależności od sytuacji finansowej sprawcy. Zostanie on w najbliższym czasie skierowany do sejmu.

Stanowiska stron

Podobne stanowisko do tego które reprezentuje TK przedstawia również prokuratura. Zdaniem jej przedstawicieli obowiązujące przepisy nie uwzględniają uzasadnionego usunięcia drzew ze względu na stwarzane przez nie zagrożenie. Zapisy te mogą wywołać wręcz odwrotny skutek – poprzez celowe uszkadzanie drzew w celu wywołania ich obumarcia.

Dotychczas obowiązujących przepisów broni Marszałek Sejmu Ewa Kopacz. Według niej, celem zaskarżonych zapisów jest ochrona interesu publicznego, a obligatoryjny charakter kar skutecznie broni wszelkich zadrzewień. Ponadto martwe drzewa są ważnym elementem w ekosystemie, jako doskonałe siedlisko dla wielu gatunków zwierząt.