Zmiana ustawy o utrzymaniu czystości i porządku z 28 listopada br. została przyjęta przez Sejm RP i skierowana do podpisu przez Prezydenta. Oznacza to, że w przeciągu 2-3 tygodni rozpocznie się kolejna rewolucja w zagospodarowaniu odpadów komunalnych. Zmiany czekają praktycznie każdego: mieszkańców, gminy, przedsiębiorców, firmy odbierające odpady komunalne, PSZOK-i, RIPOK-i itd.  

Zmiany w obowiązkach gmin

Wiele przepisów zostało doprecyzowanych, np. zapis, że gmina jest zobowiązana do budowy, utrzymania i eksploatacji regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów (RIPOK), lecz tylko, jeżeli obowiązek budowy takich instalacji wynika z wojewódzkiego planu gospodarki odpadami. Uszczegółowiono listę odpadów, jakie muszą zostać przyjęte przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych (PSZOK-i). Lista objęła m. in.: przeterminowane leki i chemikalia, zużyte baterie i akumulatory itp. oraz także odpady komunalne określone w odrębnych przepisach. Pod pojęciem odrębnych przepisów kryje się rozporządzenie, które ma określić szczegółowy sposób zbierania wybranych frakcji odpadów i zasady spełnienia wymogu selektywnego zbierania oraz rodzaje odpadów komunalnych, które będą podlegać obowiązkowi selektywnego zbierania. Uwzględniono także, że gmina może utworzyć PSZOK nie tylko samodzielnie, ale także wspólnie z inną gminą lub gminami.  

Nowe możliwości dla gmin

Dotychczas każda gmina mogła zdecydować, czy będzie odbierać odpady komunalne od właścicieli nieruchomości niezamieszkałych (np.: firm). Od teraz gmina będzie mogła postanowić, by objąć systemem odbioru odpadów komunalnych tylko wybrane nieruchomości niezamieszkałe (np. szpitale, restauracje, hotele), a pozostałe nieruchomości niezamieszkałe wykluczyć z systemu. Ponadto zastrzeżono, że środki z opłat ponoszonych przez mieszkańców za gospodarowanie odpadami komunalnymi nie mogą być wykorzystane na cele niezwiązane z funkcjonowaniem systemu. Mogą być jednak wykorzystane na prowadzenie edukacji ekologicznej w zakresie odpowiedniego postępowania z odpadami komunalnymi czy na usunięcie odpadów komunalnych z miejsc nieprzeznaczonych do ich składowania i magazynowania (nielegalne wysypiska). 

Przetargi

Zgodnie z zapisami zmiany ustawy gminy będą mogły zawrzeć z przedsiębiorcą wybranym w drodze przetargu umowę tylko na odbieranie odpadów komunalnych lub odbieranie i zagospodarowanie odpadów komunalnych jednocześnie. Umowa dokładnie określi instalację lub instalacje, w tym regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych, do których odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, jest zobowiązany je przekazać. W przypadku niewielkich ilości odebranych frakcji selektywnych, które nie muszą trafić do RIPOK-u, możliwe będzie wskazanie w umowie podmiotu zbierającego te odpady.

Zmiany dla przedsiębiorców

Zmiany czekają również wybranych właścicieli nieruchomości niezamieszkałych. W przypadku hoteli opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi będzie można obliczyć na podstawie ilości zużytej wody z danej nieruchomości. Dla nieruchomości, na których znajdują się domki letniskowe (lub inne nieruchomości wykorzystywane do celów rekreacyjno-wypoczynkowych) rada gminy uchwali stawkę ryczałtową za rok. Łatwiej będzie także osobom, które prowadzą biura w budynku mieszkalnym. Będą mogli oni płacić opłatę w takiej samej wysokości, jak mieszkańcy danego budynku.  Doprecyzowano również, że opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi to iloczyn zadeklarowanej liczby pojemników na odpady oraz stawki opłaty ustalonej przez gminę. Jeżeli więc mieszkaniec zadeklaruje posiadanie dwóch pojemników na odpady, a w rzeczywistości wypełniać odpadami będzie tyko jeden, to i tak ponosi opłatę za dwa pojemniki. 

Stawki opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi

Nowością są maksymalne stawki opłat za odpady komunalne. Będą one ustalane na podstawie tzw. przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego, ustalanego przez GUS. Maksymalne stawki będą różnić się w zależności od wybranej metody obliczania opłaty. Rada gminy będzie mogła określić wyższe stawki opłaty za gospodarowanie odpadami, jeżeli odpady nie są zbierane i odbierane w sposób selektywny. Nie będą mogły być jednak wyższe niż maksymalne stawki opłat, które wynoszą odpowiednio dwukrotność maksymalnej stawki opłaty określonej dla zbierania i odbierania odpadów komunalnych w sposób selektywny. Co więcej, ustalono, że kwota za gospodarowanie odpadami komunalnymi nie będzie podlegała zaokrągleniu.