Ustawa śmieciowa wzbudzała wiele kontrowersji zanim weszła w życie. Eksperci w dziedzinie gospodarki odpadami wciąż odnajdują w jej zapisach niejasności oraz błędy. Tym razem autorom ustawy zarzucono, że jej treść jest niezgodna z konstytucją. Tego samego zdania są marszałek Sejmu Ewa Kopacz oraz zastępca prokuratora generalnego Robert Hernand, którzy skierowali w tej sprawie pismo do Trybunału Konstytucyjnego.

Spór o „właściciela nieruchomości”

Według marszałek Sejmu oraz zastępcy prokuratora generalnego, sprzeczne z konstytucją są art. 6h i 6m zawierające określenie „właściciel nieruchomości”. „Pojęcie „właściciela nieruchomości” jest jednym z fundamentów ustawy o utrzymaniu czystości w gminach; określa, kto ma zbierać odpady, uiszczać opłatę śmieciową i składać deklarację o wysokości tej opłaty” – skomentował Marek Goleń z Katedry Ekonomiki i Finansów Samorządu Terytorialnego w Szkole Głównej Handlowej.  Taka forma zapisu, nie pozwala precyzyjnie ustalić kto ma m.in. składać deklaracje oraz wnosić opłatę śmieciową. Dotyczy to głównie wspólnot mieszkaniowych oraz spółdzielni mieszkaniowych. Sprawę rozstrzygnie TK. Jeśli potwierdzi, że pobrane opłaty są niezgodne z konstytucją i przepisy stracą moc z chwilą ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw, to każdy kto ponosił opłatę mógłby zwracać się do gminy o zwrot swoich pieniędzy. Taka sytuacja mogłaby zrujnować finanse publiczne. Adam Krzywoń z Katedry Prawa Konstytucyjnego przytacza historię innych opłat, gdzie TK orzekł, że są one niezgodne z Konstytucją, jednak nie podlegały zwrotom.

Odpowiedź resortu

Rzecznik resortu środowiska Paweł Mikusek wydał oświadczenie, w którym możemy znaleźć informacje mówiące o tym, że opłaty ustalane przez rady gmin za odbiór i zagospodarowanie odpadami komunalnymi nie są daniną publiczną, ani też opłatą administracyjną przez co nie mogą naruszać przepisów konstytucji. Mikusek zaznaczył również, że definicja „właściciela nieruchomości”  zawiera się w samej ustawie. Art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy mówi, że przez właściciela nieruchomości rozumie się także współwłaścicieli, użytkowników wieczystych oraz jednostki organizacyjne i osoby posiadające nieruchomości w zarządzie lub użytkowaniu. Według rzecznika resortu środowiska, do dotychczasowych obowiązków właściciela nieruchomości należało zawarcie umowy na odbieranie odpadów komunalnych, z których spółdzielnie jako właściciele nieruchomości się wywiązywały.

Sejm nie zgadza się z zarzutami dotyczącymi przetargów, zarzucając łamanie innej zasady konstytucji dotyczącej gospodarki rynkowej i wolnej, uczciwej konkurencji. Sejm i prokurator generalny mają również takie samo stanowisko dotyczące opłat śmieciowych, nie zgadzając się z zarzutami wobec tzw. widełek na podstawie których rady gmin mogłyby ustalać wysokość opłat. Z kolei eksperci wskazują, że jest to niezgodne z konstytucją, ponieważ gminy mogą ustalać wysokość podatków i opłat w zakresie określonym w ustawie.