Wielkimi krokami zbliża się ustawowy termin składania za pośrednictwem BDO sprawozdania o produktach, opakowaniach i gospodarowaniu odpadami za rok 2019, który mija 11 września. Zgodnie z zapisami art. 73 ustawy o odpadach dotyczy ono m.in. podmiotów wprowadzających na rynek:

• opony,
• oleje smarowe,
• opakowania lub produkty w opakowaniach,
• foliowe torebki jednorazowe,
• sprzęt elektryczny i elektroniczny,
• baterie lub akumulatory.

Z powodu braku jednoznacznych wytycznych ustawowych i ograniczonej funkcjonalności systemu BDO w tym zakresie pojawia się sporo wątpliwości co do sposobu realizacji tego obowiązku przez firmy, które mają w tym zakresie podpisane umowy z organizacjami odzysku, samorządu gospodarczego lub podmiotami pośredniczącymi.

Na podstawie informacji uzyskanych z BDO można przyjąć poniższy sposób składania ww. sprawozdania w zależności od rodzaju wprowadzanych produktów i sposobu realizacji tego obowiązku.

 

W przypadku podmiotów wprowadzających produkty takie jak opony, oleje smarowe oraz opakowania i produkty w opakowaniach jednomateriałowych posiadających podpisaną umowę z Organizacja Odzysku Opakowań nie ma większego problemu– obowiązek sprawozdawczy powinien być wykonany przez organizację odzysku (organizację odzysku opakowań), za pośrednictwem ich konta w BDO.

Problem pojawia się w przypadku wprowadzania:

- opakowań po środkach niebezpiecznych lub wielomateriałowych,

- baterii,

- sprzętu elektrycznego i elektronicznego.

W przypadku podmiotów wprowadzających środki niebezpieczne w opakowaniach (w tym środki ochrony roślin) lub produkty w opakowaniach wielomateriałowych, posiadających podpisaną umowę z organizacją samorządu gospodarczego (tzw. Porozumieniem) – sprawozdanie powinno być złożone przez Porozumienie. Problem sprawozdawczy generuje zapis w art. 45a ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi – organizacja samorządu gospodarczego jest zobligowana do złożenia ww. sprawozdania „oddzielnie dla każdego wprowadzającego produkty w opakowaniach, którego ta organizacja reprezentuje”. W związku z faktem, że na ten moment system BDO technicznie nie umożliwia złożenia sprawozdania dla reprezentowanych firm z perspektywy organizacji samorządu gospodarczego, niektóre z tych organizacji występują do swoich klientów o przypisanie ich pracowników jako użytkowników głównych konta BDO klienta. Konieczność przypisywania do konta w BDO użytkownika  głównego spoza firmy budzi spore kontrowersje i nie wydaje się dobrym rozwiązaniem, ponieważ przekazuje się dostęp do wszystkich informacji na koncie BDO firmy oraz daje praktycznie nieograniczone uprawnienia umożliwiające nawet złożenie wniosku o wykreślenie firmy z rejestru BDO.

W przypadku podmiotów wprowadzających sprzęt elektryczny i elektroniczny posiadających podpisaną umowę z Organizacją Odzysku ZSEiE – sprawozdanie zbiorcze jest składane przez Organizację za pośrednictwem jej konta w BDO. Natomiast art. 74 ust. 6 ustawy o odpadach wskazuje, że organizacja odzysku ZSEiE „przedkłada sprawozdanie (…) oddzielnie dla każdego wprowadzającego sprzęt i autoryzowanego przedstawiciela, dla których wykonywała obowiązki”. W zależności od ustaleń może to mieć formę przypisania użytkownika ze strony organizacji do konta BDO klienta, lub przekazania klientowi wszystkich informacji wymaganych do sprawozdania, w celu samodzielnego ich wprowadzenia.

W przypadku podmiotów wprowadzających baterie i akumulatory posiadających podpisaną umowę z podmiotem pośredniczącym – sprawozdanie najprawdopodobniej będzie musiało być złożone przez wprowadzającego, czyli firmę. Ustawa o odpadach, ani ustawa o bateriach i akumulatorach nie obligują podmiotu pośredniczącego do składania takich sprawozdań za podmioty, które reprezentują.

Dlaczego firmy, które mają scedowane obowiązki poprzez podpisane umowy, mają dodatkowo składać sprawozdania. Wydaje się oczywiste, że dla wszystkich stron, w dla administracji, byłoby wygodniej jakby sprawozdania z zakresu:

- opakowań po środkach niebezpiecznych lub wielomateriałowych,

- baterii,

- sprzętu elektrycznego i elektronicznego,

byłyby składane przez organizacje, podmioty pośredniczące czy porozumienia w imieniu firm, ale bez karkołomnego pozyskiwania uprawnień użytkownika głównego. Obecne rozwiązanie w niektórych przypadkach dodatkowo zmusza do składania kilku sprawozdań (w zakresie różnych działów) za jeden rok dla jednego przedsiębiorstwa. Np. firma, która wprowadza opakowania wielomateriałowe i eksportuje produkty w opakowaniach (jedno sprawozdanie złoży za nich porozumienie, a drugie firma samodzielnie). Ustawa nie reguluje takiego rozwiązania i pojawiają się pytania czy jest do dopuszczalne i czy nie lepiej składać kolejnego sprawozdanie jako korekty? Jak na to spojrzy WIOŚ w trakcie kontroli czy urząd marszałkowski?

Skoro system BDO umożliwia złożenie zbiorczych sprawozdań dla opakowań zwykłych to wydaje się możliwe zastosowanie takiego rozwiązania dla pozostałych zakresów, ale to wymagałoby chwili refleksji nad zapisami w ustawie o odpadach. Wystarczyłyby niewielkie zmiany.

Celem sprawozdawczości jest przekazanie rzetelnych danych, a nie utrudnianie życia firmom, które i tak mają już dość wygórowanych formalności, nie tylko w dziedzinie ochrony środowiska.

 

Źródło: opracowanie własne

Zdjęcie: pixabay.com