Kolejny etap prac nad długo wyczekiwaną nową Ustawą o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (ZSEiE) za nami. 17 lutego projekt ustawy został przyjęty przez Radę Ministrów. Prace muszą zostać przyspieszone ponieważ już w ubiegłym roku (14 lutego 2014 r.) upłynął termin transpozycji przepisów unijnych…
Po co właściwie nowa ustawa?
Pod względem prawnym uchwalenie nowej ustawy wymuszone jest na nas przez konieczność transpozycji do prawa krajowego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/19/UE z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (tzw. WEEE). Natomiast głównym celem jej wdrożenia jest rozszerzenie odpowiedzialności producentów sprzętu elektrycznego i elektronicznego za odpady powstające z użytkowania ich produktów oraz poprawa systemu zagospodarowania ZSEiE. W ocenie Unii Europejskiej podmioty biorące udział w tzw. cyklu życia sprzętu elektrycznego i elektronicznego nie postępują w sposób ekologiczny.
Polska na tle UE
System zbierania ZSEiE w naszym kraju oparty jest głównie o punkty sprzedaży detalicznej, lokalne punkty zbierania oraz odbiór na życzenie od mieszkańców (sprzęt wielkogabarytowy). Podobne systemy funkcjonują także w innych krajach europejskich, jednak w Polsce system się nie sprawdza. Z tym samym problemem borykają się m. in.: Bułgaria, Czechy, Łotwa, Litwa, Węgry, Malta, Rumunia, Słowenia i Słowacja. Ponieważ cele w zakresie zbierania i przetwarzania ZSEiE są jednakowe dla wszystkich państw UE, Polska oraz pozostałe 9 państw otrzymały tzw. derogację w zakresie osiągnięcia określonego w dyrektywie poziomu zbierania zużytego sprzętu. Innymi słowy, zostaliśmy wyłączeni ze spełnienia części zobowiązań wynikających ze wspomnianej dyrektywy. Otrzymaliśmy więcej czasu na dopracowanie systemu zbierania, czy uzyskanie odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu ZSEiE. Za przyczynę naszych niepowodzeń uznaje się nadal stosunkowo niską świadomość społeczeństwa w zakresie zagospodarowania ZSEiE oraz dużą skalę tzw. „szarej strefy”.
Nieco liczb
Według danych GIOŚ (Głównego Inspektora Ochrony Środowiska) w 2012 r. wprowadzono do obrotu łącznie około 480 mln kg ZSEiE, a zebrano około 175 mln kg. W 2013 r. natomiast wprowadzono do obrotu łącznie około 486 mln kg sprzętu, a zebrano około 171 mln kg. Nawet przy założeniu, że zakupiony sprzęt nie staje się odpadem w tym samym roku, w którym został zakupiony, dysproporcja pomiędzy ilością sprzętu wprowadzoną na rynek a zebraną ilością odpadów jest ogromna.
Co się zmieni?
Projekt ustawy zakłada m. in. że sklepy oferujące sprzęty dla gospodarstw domowych, o powierzchni (przeznaczonej dla tych sprzętów) nie mniejszej niż 400 m2, będą musiały przyjąć za darmo zużyte sprzęty, o wymiarach maks. 25 cm, nawet jeżeli nie będziemy kupować w zamian innego sprzętu. Co więcej, jeżeli sprzedawca dostarczy nam nowy sprzęt, to będzie musiał odebrać za darmo zużyty z miejsca dostawy nowego sprzętu, ale tylko i wyłącznie jeżeli będzie to sprzęt tego samego rodzaju, co dostarczony. Wprowadzający sprzęt przeznaczony dla gospodarstw domowych z kolei, do końca 2015 r. będzie musiał uzyskać dotychczasowy minimalny poziom zbierania ZSEiE, czyli co najmniej 35%. masy wprowadzonego na rynek sprzętu w 3 poprzednich latach. W kolejnych latach minimalny poziom zbierania ZSEiE będzie rósł i ma wynieść:
- od 1 stycznia 2016 r. do 31 grudnia 2017 r. - nie mniej niż 40% masy sprzętu wprowadzonego do obrotu w 3 poprzednich latach.
- w 2018 r. – 50%,
- w 2019 r. – 55%,
- w 2020 r. – 60%
- a od 1 stycznia 2021 r. – nie mniej niż 65%.
Projekt zwraca uwagę na transport ZSEiE. Każdy kto przewozi sprzęt będzie musiał mieć przy sobie dokumenty potwierdzające, że transportuje produkty, a nie odpady. Wyjątkiem będzie np. przewożenie używanego sprzętu do naprawy na podstawie gwarancji.
Uwaga dla zbierających
Ważnym elementem jest zapis, który zabrania zbierania niekompletnego ZSEiE oraz części z takich urządzeń. Taką możliwość będą miały wyłącznie: zakłady przetwarzania, firmy odbierające odpady komunalne od właścicieli nieruchomości oraz punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych w gminie (PSZOK). Ma to zniechęcić do demontażu zużytych sprzętów na własną rękę, żeby np. sprzedać elementy metalowe w skupie złomu.
Zapraszamy do zapoznania się z treścią projektu, zatwierdzonego przez Radę Ministrów: http://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/220719/220721/220722/dokument148918.pdf
Źródło: własne
Zdjęcie: wikipedia.org